γράφει ο διονύσης χαριτόπουλος

Υπάρχουν πολλοί έξυπνοι άνθρωποι και αμέτρητοι βλάκες. Οι καλλιεργημένοι, οι άνθρωποι με κουλτούρα είναι οι λιγότεροι.

Άλλο γνώση, άλλο κουλτούρα. Το πρώτο χρειάζεται για να τα βγάζουμε πέρα στα προφανή. Το δεύτερο για να βλέπουμε πέραν του προφανούς. Η κουλτούρα ως πνευματικό απαύγασμα είναι δύσκολο να οριστεί. Η ευφυής διατύπωση του Αντρέ Μαλρό είναι πολύ κοντινή: «Κουλτούρα είναι αυτό που απομένει όταν ξεχάσεις όσα έμαθες».

Και αυτό που απομένει στον διαβασμένο άνθρωπο, όταν ξεχάσει όσα έμαθε, είναι ένα ευρύ μυαλό, ασκημένο να στοχάζεται αυτόνομα, πρωτότυπα και παραγωγικά. Με δική του σκέψη και κρίση. Αλλιώς οι διαβασμένοι γίνονται απλοί «σελιδοδείκτες» όπως αποκαλούσε ο σπουδαίος Παπαγιώργης, εκείνους τους σοφολογιώτατους που πορεύονται μια ζωή με δανεικές ιδέες και γλώσσα.

Η κουλτούρα δεν είναι αέρας κοπανιστός. Η αρχαία Ελλάδα είναι ακόμη παρούσα στον κόσμο για ποίηση, θέατρο, στοχασμό, ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική. Ο Σωκράτης δεν έγινε γνωστός για το ωραίο σώμα του (ήταν παλαιστής). Ούτε ο Πλάτων (επίσης παλαιστής). Τους μελετάμε και ανατρέχουμε σε αυτούς μετά 2.500 χρόνια για τις σκέψεις τους που αποτέλεσαν τη βάση για πολλές διαφορετικές κουλτούρες ζωής.

Ο Γκέμπελς έλεγε «όταν ακούω κουλτούρα, τραβάω πιστόλι». Άκρως επικίνδυνη για τους φασίστες. Γιατί στην κουλτούρα εμπεριέχονται, τα πιο υψηλά ανθρώπινα, το νοιάξιμο για τον άλλον, την αισθητική, το περιβάλλον, τον κόσμο.