Ξέρουν οι Έλληνες από προσφυγιά. Το λέμε αυτό συχνά για να εξηγήσουμε τη στάση των νησιωτών μας απέναντι στους ξένους. Λένς, λοιπόν, ότι οι άνθρωποι αυτοί απλώς ανταποδίδουν όσα πήραν σαν πρόσφυγες το 1922 από τους Έλληνες αδελφούς τους. Πρόκειται για ένα τεράστιο παραμύθι. Αντιγράφω από το Αρχείο Προφορικής Παράδοσης του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, φάκελος 230.
«…Όλη αυτή η περιοχή λέγεται ανέκαθεν Ανάβυσσος. […] Το τι τραβούσαμε δε λέγεται. Ούτε ο Χριστός δεν υπόφερε έτσι. […] Νερό δεν είχαμε, ψωμί αγοράζαμε από το Λαύριο. Έπρεπε να το παραγγείλουμε και να το πληρώσουμε μια μέρα πιο μπροστά. Την άλλη μέρα μας το έφερναν με τα γαϊδούρια, μπαγιάτικο και κομματιασμένο. Οι ντόπιοι αλβανόφωνοι Καλυβιώτες που είχαν χτήματα στην Ανάβυσσο μας έβριζαν Τούρκους. Θέλαμε ένα τσαμπί σταφύλι να δροσιστούμε και δε μας έδιναν […]. Από το 1926 ως το 1927 ζευγαρίζαμε στους ελαιώνες του Μελισσουργού. Το 1928 ο τσιφλικούχος αυτός μας απαγόρεψε την καλλιέργεια. Διαμαρτυρηθήκαμε όλοι με τα γυναικόπαιδα μαζί. Ο τσιφλικούχος έφερε χωροφύλακες από το Λαύριο και το Κορωπί και μας χτύπησαν. Μ’ έβαλαν κι εμένα φυλακή».
Το προσφυγικό ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα του είχε να αντιμετωπίσει το ελληνικό κράτος την περίοδο του Μεσοπολέμου. Το κλίμα για τους πρόσφυγες ήταν περίπου εχθρικό και ο χαρακτηρισμός πρόσφυγας ό,τι πιο υποτιμητικό.
«Οι άνθρωποι που μόλις διασώθηκαν από την τουρκική σφαγή αποκαλούνται “τουρκόσποροι” και “γιαουρτοβαφτισμένοι” [επειδή συνήθιζαν να τρώνε γιαούρτι]. Η λέξη “Σμυρνιά” από προσδιοριστική της γυναικείας μικρασιατικής καταγωγής, γίνεται στο νεοελληνικό λεξιλόγιο συνώνυμη της πόρνης. […] Η λέξη “πρόσφυγας” διαχέεται στον κοινωνικό ιστό με τον πιο υποτιμητικό τρόπο […]. Το «ρατσισμό» αυτό προσπαθούν να εκμεταλλευτούν οι φασιστοειδείς κινήσεις που […] απαιτούν […] να επιβληθεί στους πρόσφυγες να φορέσουν […] κίτρινα περιβραχιόνια για να τους διακρίνουν και να τους αποφεύγουν οι […] Έλληνες.
Ά. Ρήγος, Η Β‘ Ελληνική Δημοκρατία, 1924-1935, Θεμέλιο, Αθήνα 1999, σ. 223-228.
Για να ξέρουμε τι λέμε…
Διαβαστε ακομα: