Είναι ό Άνθρωπος εικόνα του Θεού; Ή ο Θεός εικόνα του Ανθρώπου; Ερώτημα σοβαρό. Κάθε Πάσχα είναι ευκαιρία για μία εσωτερική ενατένιση, άλλα κάποια ερωτήματα φαίνονται να φτιάχτηκαν για να μείνουν αναπάντητα, έξω από τα νοητικά μας έμπεδα. Σαν τα τρία άλυτα γεωμετρικά προβλήματα.
Για μένα τώρα, που έχω φάει την πετριά της συγκριτικής θρησκειολογίας εδώ και πολλά χρόνια, η ανάγνωση των ιερών κειμένων, ειδικά τέτοιες μέρες, είναι μια συνήθεια που έγινε λατρεία.
Λοιπόν, από τα λίγα που κατέχω, και από τα ακόμα λιγότερα που καταλαβαίνω, ειδικά αυτό το ζήτημα της εικόνας και της ομοίωσης με το Θεό είναι ένα πολύ κεντρικό αλλά και πολύ παρεξηγημένο (και παρεξηγήσιμο) θέμα.
Καταρχάς να σημειώσω ότι το ξεκινάμε λάθος. Όλοι μας, δηλαδή, λέμε και ξαναλέμε ότι ο Θεός μας έφτιαξε «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση». Και το’ χουμε και σίγουρο κιόλας. Μάλιστα. Που, όμως, το ‘χουμε δει αυτό γραμμένο;
Παρένθεση: Εδώ δεν έχουμε κανένα μεταφραστικό λάθος ή καμία από τις συνήθεις νεοπλατωνικές παρεμβάσεις των αλεξανδρινών Εβδομήκοντα. Με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το πρωτόγραφο εβραϊκό «νέφες» στη δημιουργία του ανθρώπου (Γένεση 2,7), που κατά κυριολεξία σημαίνει «έμβιο ον» στο καθ’ ημάς ισχύον «ψυχή ζώσα», που καμία σχέση βέβαια δεν έχει με το αρχικό κείμενο. Τώρα θα μου πείτε, έχει σημασία; Μεγάλη θα πω εγώ, αλλά επιφυλάσσομαι. Προς το παρόν.
Πίσω τώρα στο ζήτημα της εικόνας και της ομοίωσης, στ’ αρχονταρίκια και τις σκήτες του Αγίου Όρους, που το συζήτησα με τους καθ’ ύλην αρμόδιους, μου εξήγησαν ότι η ομοίωση δεν μας δόθηκε ως θείο δώρο εξαρχής, αλλά είναι η δοκιμασία και το βάρος που αναλαμβάνουμε και ο εσωτερικός δρόμος που ακολουθούμε ο καθένας ξεχωριστά στην πορεία προς την θέωση.
Εδώ όμως μπαίνει πολύ νερό στο κρασί. Δηλαδή, τι πολύ. Ολόκληρος ο Βόσπορος. Διότι ένας τέτοιος δρόμος φαντάζει απ’ την αρχή δύσκολος κι αδιάβατος. Και μην μου πει κανείς ότι είναι κάτι σαν κι αυτόν του Johnny Walker. Περπάτα τον δηλαδή κι όπου το πάει κι όπου το πει για τον καθένα μας.
Εκτός όμως από αυτό, αν πράγματι όλοι φέρουμε το κατασκευαστικό αυτό «λάθος», τότε το πιθανότερο που τελικά μπορούμε είναι να κάνουμε την ομοίωση σαν τα μούτρα μας. Και μέχρι τώρα, δυστυχώς, μόνο αυτό έχουμε καταφέρει. Οι ιεροί πόλεμοι κρατάνε χιλιάδες χρόνια και τελειωμό δεν έχουν. Με θάλασσες αίμα για το Θεό της Αγάπης και του Ελέους του καθενός.
Με όλα τα ιερά βιβλία και όλα τα σοφά λόγια μία τρύπα στο νερό έχουμε κάνει τελικά. Τίποτα παραπάνω.
Διαβαστε ακομα: