Το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών-Ίδρυμα Βούρου Ευταξία είναι ένα μουσείο αφιερωμένο στην εξέλιξη της πόλης της Αθήνας κατά τους νεότερους χρόνους. Στεγάζεται σε δύο από τα παλαιότερα κτίρια της ελληνικής πρωτεύουσας επί της οδού Παπαρρηγοπούλου στον αριθμό 5 και 7 στην Πλατεία Κλαυθμώνος.

Το κτίριο στον αριθμό 7, το «Παλαιό Παλάτι», όπως συχνά το αποκαλούσαν οι Αθηναίοι, αποτελεί ορόσημο για την ιστορία του ελληνικού κράτους, καθώς αποτέλεσε την πρώτη κατοικία του βασιλικού ζεύγους Όθωνα και Αμαλίας. Στη συνέχεια ενώθηκε με το δεύτερο κτίριο στον αριθμό 5, που ήταν η κατοικία της οικογένειας Δεκόζη Βούρου μεταξύ των οποίων ήταν και ο ιδρυτής του Μουσείου, ο πολιτικός Λάμπρος Ευταξίας. Το Μουσείο ιδρύθηκε το 1973 και άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 1980.

Το 1833, ξεκινά η ανέγερση νεοκλασικής οικίας του Σταμάτη Δεκόζη Βούρου, που ολοκληρώθηκε το 1834 και ήταν ένα διώροφο κτίριο πρώιμου νεοκλασικού ρυθμού με τριμερή διάταξη. Η τριμερής διάταξη της πρόσοψης γίνεται διακριτή από τους πεσούς του ορόφου με τα ευθύγραμμα επίκρανα, οι οποίοι μαζί με το μπαλκόνι στο κέντρο τονίζουν τον κάθετο άξονα του κτηρίου.

Ο Όθων μετά την άφιξή του στην Αθήνα το 1834 αρχικά διαμένει στην οικία του επίσης Χιώτη τραπεζίτη Αλέξανδρου Κοντόσταυλου μεταξύ των οδών Σταδίου και Κολοκοτρώνη. Η οικία, στο μεγαλύτερο μέρος της ξύλινη, αν και αγορασμένη από το ελληνικό κράτος δεν κρίνεται κατάλληλη για να φιλοξενήσει το βασιλικό ζεύγος κι έτσι το 1836, μετά το γάμο του με την Αμαλία νοικιάζει την οικία Βούρου και τις διπλανές οικίες Αφθονίδη και Μαστρονικόλα (δεν σώζονται σήμερα), προκειμένου να στεγάσει τις ανάγκες του παλατιού. Τα κτήρια συνενώνονται από τον Βαυαρό αρχιτέκτονα Hoch, ενώ ο χώρος μπροστά από τα κτήρια διαμορφώνεται από την Αμαλία σε κήπο, που αργότερα εξελίσσεται στη σημερινή πλατεία Κλαυθμώνος.

Το κτίριο της Ι. Παπαρρηγοπούλου 5, το οποίο κτίζεται σε σχέδια του στρατιωτικού μηχανικού Γεράσιμου Μεταξά, είναι ένα διώροφο κτίριο με την αρχική πρόσοψη να έχει αλλοιωθεί από μεταγενέστερες επεμβάσεις. Ειδικότερα το 1916 έγινε ριζική αναμόρφωση με σχέδια του αρχιτέκτονα Αναστάσιου Χέλμη, σύμφωνα με τις τάσεις του εκλεκτικισμού, που επικρατούσε εκείνη την εποχή στην Ελλάδα, ενώ το 1950 τόσο το αρχοντικό Σταμάτη Δεκόζη Βούρου, όσο και η οικία του γιου του Κωνσταντίνου ανακαινίστηκαν από τον αρχιτέκτονα Ιωάννη Τραυλό. Αυτό το δεύτερο κτίριο, σήμερα, ως τμήμα του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, φιλοξενεί τις αναμνήσεις της…