Κάθε φορά που διαβάζω ένα σπουδαίο βιβλίο με πιάνει ζήλια. Καλώς εννοούμενη, κακώς εννοούμενη, αλλά ζήλια. Και δεν αναφέρομαι στα μνημεία της συγγραφικής Τέχνης, στα αριστουργήματα του Μεγάλου Ρώσου ή του Ουγκώ ή του Ντίκενς, τα οποία είναι κορφές απάτητες. Μιλάω για βιβλία, τα οποία από την ηλικία του μικρού μου γιού, είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου, ότι κάποτε θα γράψω. Σαν αυτά που έχει γράψει ο Le Carre, o Wilbur Smith, o Stephen King, ο Luis l’Amour και άλλοι.
Όταν διάβασα το αριστουργηματικό King Rat δεν αισθάνθηκα καμία ζήλια. Διότι ο Clavell, ο οποίος πολέμησε στον δεύτερο παγκόσμιο Πόλεμο ως αεροπόρος στην Ασία, συνελήφθη αιχμάλωτος και επέζησε της φρίκης του Τζάνγκι, δεν φαντάστηκε αυτά που έγραψε. Τα ΕΖΗΣΕ.(Και μετά τη λήξη του πολέμου αφιέρωσε τη ζωή και το συγγραφικό του έργο στη μελέτη των ασιατικών πολιτισμών και ιδίως του ιαπωνικού. Το θρυλικό Shogun ήταν το τρίτο του βιβλίο). Το συγκλονιστικό αυτό βιβλίο δεν είναι fiction. Όπως το Shogun ας πούμε(φώτο, από την την ταινία). Είναι ένα πραγματικό ημερολόγιο. Όπως ακριβώς και το ανατριχιαστικό “Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ” του Σολζενίτσιν.
Το King Rat είναι μία έξοχη μελέτη των ορίων της ανθρώπινης συμπεριφοράς μέσα σε ένα πραγματικό εργαστήριο τρόμου.
Ο Clavell, όπως και ο σύγχρονος του L’Amour, τον οποίον διάβαζα μανιωδώς στην εφηβεία μου (το “Hondo” και ο «Τελευταίος των Σιού» ένα από τα ωραιότερα βίπερ που έχω διαβάσει) υπήρξε ένας από τους πατριάρχες της σχολής του “κινηματογραφικού σεναρίου” γραμμένου σε βιβλίο. Νομίζεις ότι ακούς τη φωνή, βλέπεις το πρόσωπο του ήρωα, τη σκηνή στην οθόνη. Ο Crichton, o Forsythe, ο Grisham, είναι πνευματικά του τέκνα.
Θυμάμαι ότι, καθώς διάβαζα το βιβλίο αυτό, οι πρώτες μου εικόνες ήταν το βλέμμα που συνάντησε ο νέος κρατούμενος στο πρόσωπο των συγκρατουμένων του με το που διάβηκε το κατώφλι στο στρατόπεδο θανάτου.
Παρεμπιπτόντως, η κινηματογραφική μεταφορά του έργου ήταν πολύ κατώτερη των προσδοκιών. Ως συνήθως. Το πρωτότυπο ήταν αδύνατον να ξεπεραστεί.
Όταν πτώχευσε η Ελλάδα και ξεκίνησε το μαρτύριο των μνημονίων, το βλέμμα αυτό άρχισα να το συναντώ στους δρόμους, στη δουλειά, στα θέατρα, παντού γύρω μου. Και, δυστυχώς, ακόμα υπάρχει. Κυκλοφορεί ανάμεσα μας.
Δεν θέλω να μιλήσω άλλο γι’ αυτό. Πικραίνομαι. Το μόνο που μου απομένει είναι να το συνηθίσω και να ζήσω μαζί του, όσο πάει, όπως οι ήρωες του King Rat και του Αρχιπελάγους Γκούλαγκ. Διαβάστε τα. Αν μπορείτε.
Διαβαστε ακομα: