Μετά τον πόλεμο βαρεθήκαμε να βλέπουμε φωτογραφίες με ουρές ανθρώπων έξω από τα καταστήματα τροφίμων στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού. Στις λεγόμενες λαϊκές δημοκρατίες της ανατολικής Ευρώπης. που όλες σήμερα εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ, εκτός βέβαια της άλλοτε μαμάς τους Ρωσίας. Η πολιτική αλλαγή του 1989 δεν έφερε και την οικονομική άνοιξη σ’ όλες τις χώρες, όμως κατάργησε τις… ουρές.

Στην Βουλγαρία π.χ., μία από τις πιο φτωχές χώρες της Ευρώπης, όποιος μπαίνει στην τράπεζα αντιμετωπίζεται σαν αυτό που πράγματι είναι. Πελάτης, δηλαδή. Με την είσοδο του στο κατάστημα, τον παραλαμβάνει υπάλληλος ειδικός για να τον ρωτήσει τι ακριβώς επιθυμεί. Και επιτόπου τον οδηγεί στη συνέχεια στον αρμόδιο τραπεζικό υπάλληλο.

Δεν υπάρχουν ουρές στις τράπεζες της γειτονικής Βουλγαρίας. Τα καταστήματα των τουλάχιστον 20 τραπεζών, βουλγάρικων και ξένων, όλα μοιάζουν με μπουτίκ πούρων, καταστήματα πολύτιμων λίθων, θεραπευτήριο ψυχολογικής υποστήριξης, κάτι τέτοιο. Δεν βλέπεις τη λεχριτοσύνη του τραπεζικού καταστήματος στην Ελλάδα που δίνει εικόνα περισσότερο λαϊκής αγοράς, διαδήλωση αγανακτισμένων, συσσίτιο της αρχιεπισκοπής.

Ο Έλληνας είναι ουρατζής. Τη σηκώνει την ουρά. Και δεν διαμαρτύρεται. Αναφέρομαι στον μεταπολεμικό Έλληνα, ακόμα και μέχρι τον σημερινό. Την έχει συνηθίσει την ουρά ο πατριώτης. Γιατί; Δεν αισθάνεται πελάτης. Κύριος. Ότι πληρώνει από την τσέπη του. Ότι ο άλλος, είτε είναι κράτος, είτε ιδιώτης, έχει υποχρέωση να τον αντιμετωπίσει ως καταναλωτή. Αγοραστή. Κύριο, όχι λαμόγιο.