Πριν από χρόνια είχα διαβάσει ότι κάποιος Ιταλός ψυχολόγος είχε χωρίσει τους ανθρώπους σε δύο κατηγορίες: τους σκυλόφιλους και τους γατόφιλους. Είχε μάλιστα γράψει και ένα σχετικό βιβλίο. Δεν θυμάμαι το όνομά του, ούτε τον τίτλο του βιβλίου του – αλλά από την πείρα μου μπορώ να πιστοποιήσω την αλήθεια του διαχωρισμού του.
Διάβασα αποσπάσματα και πρέπει να πω ότι με εντυπωσίασε. Για κάποιον καιρό χρησιμοποιούσα τις διακρίσεις του σαν τεστ ή παιχνίδι. Συναντώντας έναν άνθρωπο κάποια στιγμή, τον ρωτούσα αν είχε ζώο συντροφιάς. Είχα ήδη σχηματίσει μέσα μου μία εικόνα. Ε – αν είχε, έπεφτα 80% μέσα.
Ανήκω βέβαια σε μία τρίτη κατηγορία γιατί και σκύλο είχα (παλιότερα) και γάτες. Και γι΄ αυτό μπορώ να έχω γνώμη. Δεν υπάρχουν ζώα πιο διαφορετικά από αυτά τα δύο. Ένα απλό τεστ το αποδεικνύει: Δώστε σε ένα σκύλο μία εντολή: π.χ. «έλα εδώ». Θα την εκτελέσει. Αντίθετα μία γάτα όχι μόνο θα την αγνοήσει – αλλά θα κάνει οτιδήποτε το αντίθετο. Βέβαια κάποια στιγμή θα έρθει να ανέβει στα γόνατά σας – αλλά όποτε αυτή το θελήσει.
Οι επιστήμονες, που έχουν ερευνήσει την συμπεριφορά αυτών των ζώων (υπάρχει σχετική μελέτη του Harvard) συμφωνούν. Καταλήγουν όμως και σε διαφορετικά συμπεράσματα με την λαϊκή γνώμη για τον χαρακτήρα τους. Π. χ. θεωρείται ότι ο σκύλος είναι πιο πιστός και δένεται περισσότερο με τον άνθρωπό του, ενώ η γάτα είναι εγωίστρια και ανεξάρτητη. Όμως οι έρευνες έδειξαν πως μπορείς πολύ εύκολα να κερδίσεις την φιλία ενός σκύλου (τον κερνάς ένα μεζέ, τον πας μία βόλτα), ενώ η γάτα είναι πιο αποστασιοποιημένη και καχύποπτη. Όταν όμως δεθεί με τον άνθρωπό της παραμένει πιο πιστή. Απόδειξη μακάβρια: πολύ περισσότερες γάτες πεθαίνουν από μαρασμό αν χάσουν τον δίποδο σύντροφο, από ό,τι σκύλοι.
Η μελέτη του Ιταλού ψυχολόγου όμως δεν αφορούσε πρωτογενώς τα ζώα, αλλά τους ανθρώπους που δένονται μαζί τους. Έτσι λοιπόν οι φίλοι των σκύλων εκτιμούν την υπακοή τους, ενώ των γάτων την ανεξαρτησία τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλοι οι μεγάλοι δικτάτορες της ιστορίας ήταν όχι απλώς σκυλόφιλοι, αλλά μισούσαν τις γάτες: Ο Καίσαρας, ο Ναπολέων… Ο Χίτλερ είχε δώσει εντολή να εξολοθρεύονται όλες οι γάτες που τολμούσαν να παραβιάσουν τα όρια της «Αετοφωλιάς» του, του εξοχικού του στο Μπεχτεσγκάντεν. Φυσικό είναι: οι γάτες δεν υπακούουν ούτε τους δικτάτορες. Είναι τα μόνα ζώα που δεν γυμνάζονται για το τσίρκο.
Σε ένα βιβλίο με τίτλο chat plume (γάτα-πένα) που ασχολείται με την ζωοφιλία των Γάλλων συγγραφέων, αποδεικνύεται ότι οι περισσότεροι έχουν γάτες. Εξήντα από αυτούς – οι διασημότεροι – μιλάνε για τις σχέσεις τους με αυτές. Βρίσκω αυτή την προτίμηση απολύτως φυσική. Ένας συγγραφέας θέλει ένα ζώο συντροφιάς που να είναι αθόρυβο, και να σε βοηθάει να συγκεντρωθείς στη δουλειά σου. Οι «χαρούλες» και τα γαυγίσματα ενός σκύλου αποτελούν ενόχληση. Είναι καλή παρέα για τον περίπατο, αλλά όχι για το γραφείο.
Τα γράφω όλα αυτά με αφορμή το νέο νομοσχέδιο για τα ζώα συντροφιάς. Είναι ένα σαφώς «σκυλο-νομοσχέδιο» – και καλά κάνει, γιατί οι σκύλοι είναι εκείνοι που χρειάζονται περισσότερη προστασία. Προσπαθεί να βάλει τάξη – και οι σκύλοι χρειάζονται και αποδέχονται την τάξη. Αλλά δεν μπορώ να φανταστώ να συλλαμβάνονται αδέσποτες γάτες (δεν είναι εύκολο) και να καταγράφονται σε μητρώα. Εκεί οι ζωόφιλοι πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλία. Να στειρώνουν κάθε γάτο και κάθε γατούλα που ταΐζουν – γιατί μόνον αυτοί θα μπορούν να τους πιάσουν και να τους πάνε στον κτηνίατρο (ο οποίος θα αμείβεται από τις αρχές). Έχουν και οι άθλιες μεγάλη παραγωγικότητα: μία και μόνη γάτα μπορεί σε ένα χρόνο να γεννήσει είκοσι μικρά!