ΝΑ ΤΑ ΠΟΥΜΕ, ΑΦΕΝΤΙΚΟ;

Published on

Καλήν εσπέραν, άρχοντες,
Αν είναι ο ορισμός σας,
Χριστού τη θεία γέννησιν,

Να πω στ’ αρχοντικό σας.
Τόσα πολλά σε τέσσερις αράδες ποίησης λαϊκής, θρησκευτικής, λαογραφικής με δύναμη παραδοσιακή, και… γλειψιματικής, βέβαια. Όταν στα κάλαντα αποκαλείς ”άρχοντα” και λες ”Αν είναι ο ορισμός σας… ” σ’ αυτόν από τον οποίον περιμένεις να σου ξηγηθεί τα ψιλά, τι άλλο είναι αυτό; Δεν το λες σκέτο καλόπιασμα και ευγένεια. Και ”αρχοντικό” βλέπει το σπίτι που κτύπησε την πόρτα για να ”τα πει” παραμονή Χριστουγέννων. Ας είναι καλύβι το ”αρχοντικό”, κακάσχημο και βρωμερό όσο του Καραγκιόζη.

Τη δεκαετία του ’50 και του ’60 δύσκολα να έβρισκες πιτσιρικά να μην έχει αμολυθεί στους δρόμους με το μεταλλικό τρίγωνο να «πει» τα κάλαντα. Για την κονόμα, βέβαια. Φραγκοδίφραγκα στο σακούλι. Κανονικό μεροκάματο, ακόμα κι αν τα παιδιά ”Να τα πούμε, αφεντικό;… ”, κάνουν σαρδάμ, δεν ξέρουν σωστά τα λόγια..

 

Χριστός γεννάται σήμερον,
Εν Βηθλεέμ τη πόλη,
Οι ουρανοί αγάλλονται,
Χαίρει η φύσις όλη.

Το πράμα είναι αρχαίο και στους χριστιανικούς χρόνους εξελίχθηκε σε έθιμο με τρεις γύρους. Κάλαντα πάλι παραμονή της πρωτοχρονιάς, κι ακόμα τα κάλαντα για τα Θεοφάνεια, στις 5 Ιανουαρίου. Κι αν το σηκώνει η «πελατεία», το κόλπο με τα κάλαντα παίζει και του Λαζάρου, και των Βαϊων. Η ευκαιρία για την πιτσιρικαρία, αλλά και κάποιους συλλόγους να τα «πουν» και ο,τι μαζέψουν σε κέρματα, γιατί όχι και χαρτονομίσματα.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται,
Εν φάτνη των αλόγων,
Ο βασιλεύς των ουρανών,

Και ποιητής των όλων.

Κάλαντα, από τη λατινική λέξη calendar, που ελληνοποιήθηκε σε καλεντάρι, καλένδες στα ελληνικά, που σημαίνει η πρώτη ημέρα, οι πρώτες ημέρες κάθε μήνα. Η περίφημη ατάκα «εις τας καλένδας…», όταν αναβάλλεται επ’ αόριστον η αντιμετώπιση, η λύση ενός ζητήματος.

 

Για την εκκλησία τα κάλαντα ήταν δουλειά ειδωλολατρική, άρα εκτός χριστιανικού πλάνου. Στην πορεία, όμως, αφού και το παπαδαριό κάνει πολιτική, μόνον πολιτική, για ένα ακόμα θέμα την έκανε γυριστή και αποδέχθηκε τα κάλαντα.

Σ’ αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε,
Πέτρα να μη ραγίσει,
Και ο νοικοκύρης του σπιτιού,
Χίλια χρόνια να ζήσει.

Και να μας καλοκαρδίσει.
Στον πίνακα, κάλαντα στο χωριό, την εποχή του μεσοπολέμου.
Διαβαστε ακομα:

Latest articles

ΤΟ ΔΟΛΟ ΤΟ ΛΕΝΕ ΚΑΙ… ”ΛΑΘΟΣ”

Η Ελλάδα, λέει, είναι χώρα ευρωπαϊκή. Εδώ και 45 χρόνια κράτος - μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Και η Κηφισιά έγινε ομάδα...

Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΑΝΙΔΗ ΜΕ ΑΕΚ

Ποιος τίγρης; Ο κόσμος πλέον το χώνεψε. Ο παλιός Μελισσανίδης δεν υπάρχει. Ανήκει οριστικά στο παρελθόν. Ο του ποδοσφαίρου...

ΤΟ ΘΕΛΕΙ ΤΟ ΚΕΡΑΤΟ Ο ΛΑΟΣ

Ο άνδρας απατά την γυναίκα του. Και η γυναίκα του τον απατά, όμως. Συμβαίνει. Όλα συμβαίνουν, κύριε. Όλα όσα μπορείς να φανταστείς...

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΞΕΦΤΥΛΙΣΜΕΝΟΙ

Απίθανο να βρεθούν αντίπαλες δυο ομάδες που διεκδικούν το πρωτάθλημα ή κύπελλο και να μη ξεφτυλιστεί το ποδόσφαιρο. Πιο...

More like this

ΔΕΝ ΑΝΗΚΕΙ Σ’ ΟΛΟΥΣ ΤΟ… ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ

Αδικήθηκε η ομάδα στον τελικό του κυπέλλου. Έτσι το είδε. Είναι και έτσι; Ας δεχθούμε ότι πράγματι η ομάδα αδικήθηκε. Ο διαιτητής ήταν...

ΜΑΡΑΘΟΝΟΔΡΟΜΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 38 ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΡΑΛΥΤΟΣ

Του Παράλυτου σήμερα, όπως κάθε χρόνο, την τρίτη Κυριακή μετά το Πάσχα. Ένα ακόμα θαύμα του Χριστού. Αληθινό και απίστευτο...

ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ

Από πιτσιρικάς έχω το ερώτημα κι ακόμα δεν βρήκα την απάντηση, να ικανοποιεί την απορία μου. «Σήκω όρθιος και πάρε το...